Choroby ryb - zapobieganie i leczenie
Pozornie wyjątkowej wrażliwości ryb tropikalnych można zaradzić. Przy odpowiednich i zdrowych warunkach życia organizm ryb łatwiej broni się przed chorobami.
Patogeny rozwijają się, kiedy ryby nie mają zapewnionych odpowiednich warunków życia. Osłabione lub zestresowane (np. z powodu transportu) stają się mniej odporne.
Kiedy ryba jest chora, należy zastanowić się nad powodami, dla których nie czuje się dobrze w akwarium i poprawić jej warunki życia, wprowadzając stosowne zmiany do środowiska.
Chore ryby można leczyć. Idealnym rozwiązaniem jest odizolowanie chorych osobników od pozostałych w specjalnie przygotowanym do tego celu akwarium („wodnym szpitalu”).
Praktyczne wskazówki dotyczące leczenia
- Zapewnić nieustanne filtrowanie wody.
- Usunąć aktywny węgiel z filtra.
- Ograniczyć ilość podawanej karmy przez cały czas trwania leczenia.
- Przestrzegać przepisanych dawek i sposobu stosowania produktów leczniczych.
-
Regularnie monitorować zawartość azotynów w wodzie (jeśli wzrośnie, zmienić wodę).
- Zmienić wodę (50% zawartości akwarium) po zakończeniu leczenia i ponownie umieścić w filtrze aktywny węgiel.
- Dodać bakterie antyazotynowe, aby wzmóc filtrowanie biologiczne.
- Nie dodawać nowych ryb od razu do akwarium.
Choroby
- Wirusy: nie ma jednego sposobu leczenia wirusów i trudno je zwalczyć. Przykład: chorobą wirusową jest limfocystoza.
- Bakterie chorobotwórcze: nie należy ich mylić z dobrymi bakteriami. Są to jednokomórkowe organizmy o mikroskopijnych rozmiarach. Wiele chorób powodowanych przez bakterie chorobotwórcze rozwija się w związku z nieodpowiednimi warunkami panującymi w zbiorniku wodnym. Przykład: Flexibacter columnaris wywołuję tzw. chorobę bawełnianą.
- Grzyby: niektóre rozwijają się na rybach lub w ich organizmie z powodu stresu lub urazu; pojawia się wówczas infekcja grzybicza. Przykład: Saprolegnia powoduje pleśniawkę. Brianchiomyces atakuje skrzela.
- Pierwotniaki: są to organizmy jednokomórkowe, które często wywołują poważne i bardzo zaraźliwe choroby, mogące powodować ogromne straty. Przykład: Ichthyophtirius multifiliis jest odpowiedzialny za ospę rybią (ichtioftiriozę). Pleistophora jest przyczyną choroby neonowej.
- Robaki: Aby się rozmnażać, robaki często potrzebują organizmów innych zwierząt, dlatego rzadko występują w akwariach. Niektóre robaki mogą być przenoszone bezpośrednio pomiędzy rybami (tzw. robaki monogeniczne), co czyni je szczególnie niebezpiecznymi w sztucznych zbiornikach. Przykład: Dactylogyrus, mikroskopijny robak atakujący skrzela. Camallanus, który żyje w przewodzie pokarmowym ryb.
- Pasożytnicze skorupiaki: często przyczepiają się do skóry lub skrzeli ryb. Przykład: Lernaea wywołujący lerneozę lub Argulus, czyli splewka karpiowa.
Choroby bakteryjne
- Posocznica rybia, puchlina wodna: brzuch ryby puchnie, a łuski odstają od ciała (wyglądem przypomina szyszkę). Przyczyny są różne. Szczególnie niebezpieczna jest posocznica wywoływana przez bakterie, ponieważ jest zaraźliwa.
- Wytrzeszcz oczu: rybie oczy sprawiają wrażenie, jakby wychodziły z orbit. Choroba podobna puchliny wodnej, ale mniej zaraźliwa.
- Owrzodzenie skóry: ryba traci łuski; na skórze powstają zaczerwienione wgłębienia, które z czasem zmieniają zabarwienie na białe. Aeromonas to bakteria, która często powoduje tego rodzaju objawy. Jest to poważna choroba, ponieważ bakterie mogą zaatakować cały organizm ryby.
- Zapalenie/zakażenie jamy ustnej: pojawia się obrzęk otworu gębowego, który pokrywa się białym nalotem, a następnie gnije i nabiera czarnego koloru. Gnicie powoduje bakteria Flexibacter columnaris. Inne drobnoustroje wykorzystują osłabienie ryby i przystępują do ataku.
- Gnicie i martwica płetw: płetwy tracą przejrzystość, stają się nieregularne i poszarpane. Bakterie korzystają z zanieczyszczenia akwarium, aby zainfekować ryby.
Ospa rybia, ichtioftirioza
Choroba często występująca w akwarium. Jest bardzo zaraźliwa i szybko się rozprzestrzenia.
Symptomy tej choroby u ryb wskazują, że w akwarium słodkowodnym znajduje się Ichthyophtirius multifiliis, a zbiorniku z wodą morską Cryptocaryon irritans; oba pierwotniaki wywyołują ospę rybią.
Opis: Całe ciało ryby pokrywają wypukłe, białe plamy wielkości główki szpilki. U chorych ryb obserwujemy tylko postać dorosłą pasożyta, który przytwierdza się do ciała ryby pod skórą. Pierwotniaki w wodzie akwariowej rozmnażają się bardzo szybko, po czym ponownie atakują ryby.
Grzyby lub grzybice:
Grzyby atakują ryby, których skóra, płetwy lub skrzela zostały już uszkodzone w wyniku zakażenia bakteryjnego lub pasożytniczego lub po urazie spowodowanym atakiem innej ryby, schwytaniem lub transportem. W większości przypadków infekcje grzybicze można rozpoznać po obecności miękkich, białych, szarych lub brązowawych kępek na skórze lub płetwach. Saprolegnia powoduje pleśniawkę. Brianchiomyces atakuje skrzela.
Choroby wywoływane przez pierwotniaki:
Choroba aksamitna, oodinioza: ryby zdają się być pokryte żółto-brązową warstwą, jakby posypane złotem.
Chorobę tę wywołuje oodinium, organizm zbliżony do tego wywołującego ospę rybią, z tą różnicą, że jest to pasożyt posiadający również pewne cechy glona. Może przetrwać w akwarium bardzo długo, nawet jeśli nie ma w nim ryb.
Chilodonelloza: ryba ociera się o elementy dekoracji umieszczone w akwarium. Na jej skórze pojawia się mlecznobiały osad.
Płetwy zlepiają się w widoczny sposób. Czasami, w szczególnie poważnych przypadkach, pojawiają się problemy z oddychaniem. Tego rodzaju objawy wywołuje kilka rodzajów pierwotniaków. Szczególnie narażone są słabe lub zestresowane ryby; chore stanowią zagrożenie dla innych mieszkańców akwarium.
